Wat veroorzaakt nu die vervelende menstruatieklachten?

Vrouw met klachten

PMS, een onregelmatige cyclus, cystes, vleesbomen, etc. zijn allemaal klachten waar wij vrouwen mee te maken kunnen hebben. Heel vervelend en logisch dat je dit graag wilt voorkomen, dus laten we eens kijken waar de klachten vandaan komen en wat je zelf kunt doen om dit voor te zijn.

Oestrogeendominantie

De precieze oorzaak weet men niet. Maar PMS klachten en groei van cystes worden wel in verband gebracht met een disbalans in de hormoonhuishouding. Je cyclus wordt geregeld door verschillende hormonen, waarvan oestrogeen, progesteron en testosteron er drie zijn met een grote rol. Deze drie hormonen fluctueren dan ook gedurende je hele cyclus van +/- 28 dagen (gemiddeld genomen). Een disbalans tussen deze drie kan dan ook klachten veroorzaken. De meest voorkomende disbalans hierin is oestrogeendominantie.

Oestrogeendominantie duidt op een verstoorde balans tussen de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron. In verhouding is er dan teveel werking van oestrogeen ten opzichte van progesteron. De vrouwelijke geslachtshormonen oestrogenen zorgen voor vruchtbaarheid en dragen op verschillende manieren bij aan een goede gezondheid, maar teveel van dit hormoon kan bijv. PMS klachten juist verergeren.

VB. Als de werking van oestrogeen te sterk is, wordt er bijvoorbeeld een te dik baarmoederslijmvlies opgebouwd en dit geeft klachten als hevige en langdurige maandelijkse bloedingen.

In de reguliere geneeskunde wordt hier echter niets mee gedaan en is de meest gebruikte oplossing bij menstruatieklachten de anticonceptiepil (ethinylestradiol en progestageen). Dit is echter een symptoom bestrijdende oplossing, terwijl oestrogeendominantie (de oorzaak) heel goed te verminderen/’behandelen’ is.

Oestrogeen dominantie kan ontstaan doordat:

  • De werking van oestrogeen te sterk is ten opzichte van de werking van progesteron. Dit kan betekenen dat er te veel oestrogeenwerking is of juist dat er te weinig progesteronwerking is of beide. De blootstelling aan Xeno-oestrogenen uit de omgeving kunnen hier tevens een grote rol in spelen.
  • De afbraak van hormonen niet goed verloopt. Overtollige oestrogenen worden in de lever afgebroken en uitgescheiden met de gal in de darmen en via de ontlasting afgevoerd. Het is belangrijk dat de lever voldoende in staat is om oestrogenen goed af te breken en af te voeren, zodat de oestrogeenspiegel niet te veel stijgt.

Hoe kun je oestrogeendominantie verminderen en/of voorkomen?

#1. Stressmanagement.

Een hoog gehalte van het stresshormoon (cortisol) heeft een averechts effect op oestrogeendominantie. Ons stresshormoon wordt namelijk uit porgesteron (een van onze geslachtshormonen) gemaakt. Oftewel, meer stress = minder progesteron. Stress kan hierdoor tot meer klachten bij vrouwen met aanleg voor PMS, menstruele migraine, vruchtbaarheid en andere ziekten die het gevolg zijn van oestrogeendominantie veroorzaken.

#2. Voeding.

Voeding speelt een grote rol in onze hormoonbalans. Naast het eten van voeding dat ons ontgiftingssysteem (darmen en lever) kan stimuleren, is het ook belangrijk dat we de juiste voedingsstoffen binnen krijgen voor een goede hormoon en algehele werking van het lichaam. Je lijf heeft immer de juiste stofjes nodig om optimaal te functioneren.

Hieronder een paar tips:

Voldoende inname vetten: Geslachtshormonen worden uit vet (cholesterol) gemaakt, eet je alleen maar light producten en zo min mogelijk vetten? Dan kan dit wel eens een oorzaak van een hormonale disbalans zijn.

Voldoende inname eiwitten: Eiwitten hebben we nodig om hormonen door het lichaam te laten transporteren. 

Koolsoorten: Koolsoorten bevatten het stofje DIM. Dit stofje stimuleert de afbraak van oestrogeen. Het komt voor in bijvoorbeeld broccoli, spruitjes, koolsoorten en bloemkool. 

B-vitamines uit vlees, noten, granen en bladgroenten: B vitamines zijn belangrijk voor onze hormoonbalans en betrokken bij onderdelen van de stofwisseling. Tevens zijn onder andere vitamine B5 en B6 grondstoffen voor progesteron.

Lijnzaad eten: Lijnzaad bevat lignanen die je kunnen helpen bij het herstellen van de oestrogeenreceptor en te hevige oestrogeenwerking te verminderen. 

Alcohol vermijden: Onze lever is slim, en kiest altijd het meest giftige om éérst te verwerken. Als de lever alcohol afbreekt dan heeft dit de voorkeur boven een goede afbraak van oestrogenen en dit verergert oestrogeendominantie.

Niet teveel cafeïne en theïne: omdat cafeïne cortisol aanspreek. (max 2 kopjes koffie per dag en liever geen cola/energiedrankjes omdat daar meerdere “kopjes koffie” per portie in zitten)

Wat zijn hormonen? Alles wat je wil weten over hormonen!

Wat zijn hormonen

‘Mijn hormonen lijken wel uit balans!’, een uitspraak die je regelmatig hoort. Meestal refereren we dan naar de vrouwelijke cyclus of moodswings. Maar wist je dat onze hormonen nog veel meer regelen in ons lichaam? En weet je eigenlijk wel wat ‘hormonen’ precies zijn? Vandaag neem ik je mee in een stukje basiskennis over hormonen, zodat je straks precies weet hoe deze kleine deeltjes werken in je lichaam en wat het eigenlijk betekent als je hormonen uit balans zijn.

Wat zijn hormonen en wat is hun main-job?

Hormonen zijn eigenlijk een soort boodschapperstoffen, die worden gemaakt in verschillende hormoonklieren -verdeeld over het brein en lichaam- en via het bloed naar de juiste organen en weefsels in het lichaam worden gestuurd om hen een ‘seintje’ te geven dat ze aan het werk mogen gaan. Oftewel, ze communiceren met het lichaam.

Uiteindelijk is de allerbelangrijkste taak van hormonen: ‘homeostase’ behouden. Homeo wattes? Homeostase! Homeostase is heel simpel gezegd de ‘balans’ in het lichaam, zodat ons lichaam overleeft. 

Hormonen reguleren om deze reden dan ook heel wat lichaamsprocessen zoals:

  • Ons voortplantingssysteem
  • Onze groei en ontwikkeling
  • De spijsvertering en stofwisseling
  • De opslag en het verbruik van voedsel
  • De water en zouthuishouding van ons lichaam
  • Ons (sociale-) gedrag, stemming, emoties, mentale vermogen, zin in bewegen.
  • De werking van het immuunsysteem.

Wanneer je hormonen helemaal in balans zijn, dan voel je je eigenlijk fantastisch, kiplekker en you feel like you can conquer the world! Wanneer deze echter uit balans zijn, doet je lichaam heel hard zijn/haar best om je weer in balans te krijgen. Dit kan soms zorgen voor vage kwaaltjes, omdat ze hier en daar wat werk moeten laten vallen om de belangrijkste taak: namelijk het ‘overleven’, voorrang te geven. Niet gek wat ons lichaam kan, vind je niet?

Hoe werken hormonen dan?

Oke, maar hoe werken deze zogeheten hormonen dan? Om te kunnen overleven moet ons lichaam zich kunnen aanpassen aan veranderingen in de omgeving, die ons ‘interne’ milieu kunnen verstoren. Je brein of lichaam kan dan ook veranderingen buiten, maar ook binnen in ons opmerken. Dit opmerken gebeurt met onze zintuigen, ons geheugen en met ons interne milieu. Zo kunnen we dingen natuurlijk zien, proeven, ruiken, herinneren, maar zijn er ook organen die een tekort of een teveel aan een voedingsstof of hormoon kunnen registreren. Neem bijvoorbeeld onze alvleesklier, die kan op zichzelf als ‘zintuig’ fungeren en signaleren of er teveel of te weinig suiker in ons bloed zit en anticipeert hier dan op. Hoe fantastisch is dat?

Waaruit bestaan hormonen?

Het overgrote deel van onze hormonen wordt gemaakt uit vet (cholesterol) en wordt gemaakt in hormoonklieren. Om van de hormoonklier naar de plek van werken te verplaatsen, moeten ze vervoerd worden door het bloed. Vet kan echter niet oplossen in vloeistof dus worden ze vervoerd met behulp van eiwittransporters. Dit zijn eiwitten waar ze zich aan binden om zich te verplaatsen. Je kunt ze vergelijken met bootjes. De hormonen gaan in het bootje zitten, worden door het bloed verplaatst en wanneer ze bij hun bestemming aankomen, springen ze eruit.

Een aantal belangrijke hormonen op een rijtje – en een aantal belangrijke functies ervan –

  • Cortisol: Ook wel bekend als het (anti)stress hormoon.
  • FSH: Stimuleert de rijping van een eicel en stimuleert aanmaak van oestrogeen
  • LH: Stimuleert de eisprong, de aanmaak van een geellichaampje en zo progesteron. Speelt tevens een rol bij de aanmaak van testosteron bij vrouwen.
  • Oestrogeen: Stimuleert vrouwelijke ontwikkeling, de vruchtbaarheid, het libido en de ontwikkeling van baarmoederslijmvlies.
  • Progesteron: belangrijk voor een goede zwangerschap (en het in stand houden van een zwangerschap de eerste weken).
  • Testosteron: Bekend als het mannelijke hormoon, belangrijk voor: spiergroei en libido
  • Groeihormoon: Zorgt voor groei en herstel
  • HCG: Zwangerschapshormoon, belangrijk voor het in stand houden van de zwangerschap de eerste maanden.
  • Insuline: Verlaagt de bloedsuiker
  • Melatonine: Ook wel bekend als het slaaphormoon
  • Schildklierhormoon: Stimuleert onder andere stofwisseling en groei.

Wat gebeurt er als je hormonen uit balans raken?

In een ideale wereld, zijn je hormonen natuurlijk in balans. Je voelt je dan op en top fit, hebt geen moeite met opstaan, geen slaapproblemen, geen energie dips, geen overgewicht, je menstruatiecyclus is regelmatig, raakt met niet al te veel moeite zwanger, hebt geen hevige PMS-klachten of erge acné, eczeem of andere huidklachten, je hebt een hoofd vol met glanzend, dik haar, je hebt geen opvliegers, bent stressbestendig, hebt geen suiker cravings en ga zo maar door.

Ken jij IEMAND in je omgeving waarbij dit het geval is? Nou… ik in ieder geval niet. Maar dat is niet gek. Onze maatschappij maakt het ons gewoon heel moeilijk om 100% in balans te zijn. Wanneer zou je 100% in balans kunnen zijn? Als je teruggaat naar leven in en met de natuur. Zonder kunstmatig licht, zonder gefabriceerde voeding, zonder onnodige stress en chemische stoffen.

Daarnaast blijft ‘balans’ een bewegend iets. Ook áls je in de natuur zou leven, horen je hormonen te bewegen en non-stop te werken om je te laten overleven. Dus je hoeft je niet vast te pinnen op een 100% in balans leven. Dat is onmogelijk, zéker in deze maatschappij. Maar de hoeveelheid klachten kunnen je wel een indicatie geven van hoe ver je van een oké-hormoon-balans uit de buurt bent.

Denk aan overduidelijke signalen als:

  • Een verstoorde cyclus
  • Onvruchtbaarheid
  • Overgangsklachten
  • Moeite met afvallen
  • Burnouts
  • Slecht slapen
  • Syndromen, ziektes of auto-immuun ontstekingen

Maar er zijn ook minder hevige symptomen die kunnen wijzen op een disbalans in de hormonen, denk aan:

  • Craving naar zout of suiker
  • Haaruitval en/of dun haar en/of breekbare nagels
  • Droge en/of dunne huid
  • Huidproblemen als acné, eczeem, rosacea (en meer)
  • Energie dips
  • Moe opstaan
  • PMS en/of tussentijdse bloedingen
  • Depressieve of angstige gevoelens,
  • Kouwelijkheid
  • Laag libido
  • Gespannen en/of pijnlijke borsten
  • Meer vetopslag op bovenbenen, billen en kuiten
  • Slecht geheugen
  • Vaak verkouden zijn
  • Vocht vasthouden
  • En ga zo maar door

Met deze symptomen probeert je lichaam aan te geven dat er iets niet klopt en er iets opgelost moet worden. Je kunt je lichaam dus eigenlijk zien als je eigen dokter, die jou vertelt wanneer iets niet helemaal pluis is en opgelost moet worden

De komende maanden ga ik vaker schrijven voor fitgirlcode; herken je je dus in symptomen van een disbalans? Tips voor een goede hormoonbalans komen zeker ook aan bod.

Mocht je niet kunnen wachten, kun je me altijd om advies vragen, neem bijvoorbeeld een kijkje op mijn instagram @dekrachtigevrouw of @jipisabel.

Over Jip

Jip Isabel is hormoonconsulente en inspirator/blogger. Ze begeleidt dagelijks vrouwen in het herstellen of behouden van hun hormonale balans en schrijft over de menstruatiecyclus, vrouwelijke energie, zelfliefde, gezondheid en hormoonbalans op haar Instagram en website: dekrachtigevrouw.com. Zo heeft ze 2 jaar geleden  ook haar eigen e-book ‘de krachtige cyclus‘ geschreven over de menstruatiecyclus, voeding en je levensstijl.