Huidkanker: Oorzaken, Risico’s en Preventie

Wat is huidkanker?

Huidkanker ontstaat wanneer huidcellen zich oncontroleerbaar gaan delen en tumoren vormen. Er zijn drie verschillende soorten huidkanker: basaalcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en melanoom.

• Basaalcelcarcinoom is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Het komt vooral voor bij mensen ouder dan 50 jaar en groeit meestal langzaam. Dit type kanker verspreidt zich zelden naar andere delen van het lichaam, maar het kan wel de omliggende huid aantasten.

• Plaveiselcelcarcinoom komt vaak voor bij mensen die veel in de zon zijn geweest. Dit type huidkanker heeft een grotere kans om zich naar andere delen van het lichaam te verspreiden, maar is meestal goed te behandelen als het op tijd wordt ontdekt.

• Melanoom is de gevaarlijkste vorm van huidkanker. Dit type ontstaat vaak uit een bestaande moedervlek en kan snel uitzaaien naar andere organen. Hoewel melanoom minder vaak voorkomt dan basaalcel- of plaveiselcelcarcinoom, is het veel agressiever en kan het levensbedreigend zijn als het niet snel wordt behandeld.

Oorzaken en risicofactoren

De belangrijkste oorzaak van huidkanker is blootstelling aan ultraviolet (UV) licht van de zon of zonnebanken. UV-stralen kunnen de DNA-structuur in huidcellen beschadigen, wat leidt tot kanker. Hoe vaker en langer je in de zon bent, hoe groter het risico op huidkanker. Maar ook zonnebanken kunnen schadelijk zijn, omdat ze dezelfde schadelijke UV-stralen uitstralen.

Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op huidkanker vergroten:

• Blond of rood haar en een lichte huid: Mensen met een lichte huid die snel verbranden, hebben een groter risico op huidkanker, omdat hun huid minder bescherming biedt tegen schadelijke UV-stralen.

• Familiegeschiedenis van huidkanker: Als er huidkanker in je familie voorkomt, heb je een verhoogd risico om zelf ook huidkanker te ontwikkelen.

• Leeftijd: Huidkanker komt vaker voor bij ouderen, maar jonge mensen kunnen ook huidkanker krijgen. Het risico neemt toe naarmate je ouder wordt, vooral als je in het verleden veel in de zon bent geweest zonder bescherming.

• Immuunsysteem: Mensen met een verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door ziekte of medicijnen, lopen een groter risico op huidkanker.

Hoe herken je huidkanker?

Het is belangrijk om je huid regelmatig te controleren op verdachte plekjes of veranderingen. De ABCDE-regel helpt je om een verandering in een moedervlek of huidplek te herkennen:

• A (Asymmetrie): De helft van de moedervlek is anders dan de andere helft.

• B (Boord): De randen zijn onregelmatig, hoekig of wazig.

• C (Kleur): De kleur is niet gelijkmatig en varieert van bruin, zwart tot soms zelfs blauw of rood.

• D (Diameter): De moedervlek is groter dan 6 mm, ongeveer de grootte van een gum op een potlood.

• E (Evolutie): De moedervlek verandert in de loop der tijd in grootte, vorm of kleur.

Bij twijfel kun je altijd je moedervlek laten checken bij de huisarts. Vroegtijdige opsporing vergroot de kans op succesvolle behandeling aanzienlijk.

Hoe kun je huidkanker voorkomen?

Huidkanker is in veel gevallen te voorkomen door je huid goed te beschermen tegen de zon. Dit kun je doen door:

• Zonbescherming: Probeer de zon zoveel mogelijk te vermijden tussen 11.00 en 15.00 uur, wanneer de UV-straling het sterkst is. Zoek schaduw op en draag een hoed, zonnebril en beschermende kleding.

• Gebruik zonnebrandcrème: Kies een zonnebrandcrème met een hoge beschermingsfactor (minimaal SPF 30) en breng deze elke 2 uur opnieuw aan, vooral na het zwemmen of zweten.

• Vermijd zonnebanken: De UV-stralen van zonnebanken kunnen net zo schadelijk zijn als de zon en verhogen het risico op huidkanker, vooral bij jongere mensen.

• Huid regelmatig controleren: Controleer je huid minstens één keer per maand op veranderingen. Als je iets verdachts ziet, wacht dan niet en raadpleeg een arts. Zo kun je zo snel mogelijk huidkanker behandelen wanneer nodig.

Conclusie

Huidkanker is een veelvoorkomende vorm van kanker, maar gelukkig kan het in veel gevallen voorkomen worden. Door bewust om te gaan met zonblootstelling, regelmatig je huid te controleren en verdachte plekjes tijdig te laten controleren door een arts, kun je je risico aanzienlijk verlagen. Zonbescherming is essentieel voor iedereen, ongeacht je huidtype of leeftijd. Bescherm je huid, zodat je later in het leven niet geconfronteerd hoeft te worden met de gevolgen van huidkanker. Vergeet niet: vroegtijdige detectie is de sleutel tot een succesvolle behandeling.