Wat zijn hormonen? Alles wat je wil weten over hormonen!

‘Mijn hormonen lijken wel uit balans!’, een uitspraak die je regelmatig hoort. Meestal refereren we dan naar de vrouwelijke cyclus of moodswings. Maar wist je dat onze hormonen nog veel meer regelen in ons lichaam? En weet je eigenlijk wel wat ‘hormonen’ precies zijn? Vandaag neem ik je mee in een stukje basiskennis over hormonen, zodat je straks precies weet hoe deze kleine deeltjes werken in je lichaam en wat het eigenlijk betekent als je hormonen uit balans zijn.

Wat zijn hormonen en wat is hun main-job?

Hormonen zijn eigenlijk een soort boodschapperstoffen, die worden gemaakt in verschillende hormoonklieren -verdeeld over het brein en lichaam- en via het bloed naar de juiste organen en weefsels in het lichaam worden gestuurd om hen een ‘seintje’ te geven dat ze aan het werk mogen gaan. Oftewel, ze communiceren met het lichaam.

Uiteindelijk is de allerbelangrijkste taak van hormonen: ‘homeostase’ behouden. Homeo wattes? Homeostase! Homeostase is heel simpel gezegd de ‘balans’ in het lichaam, zodat ons lichaam overleeft. 

Hormonen reguleren om deze reden dan ook heel wat lichaamsprocessen zoals:

• Ons voortplantingssysteem
• Onze groei en ontwikkeling
• De spijsvertering en stofwisseling
• De opslag en het verbruik van voedsel
• De water en zouthuishouding van ons lichaam
• Ons (sociale-) gedrag, stemming, emoties, mentale vermogen, zin in bewegen.
• De werking van het immuunsysteem.

Wanneer je hormonen helemaal in balans zijn, dan voel je je eigenlijk fantastisch, kiplekker en you feel like you can conquer the world! Wanneer deze echter uit balans zijn, doet je lichaam heel hard zijn/haar best om je weer in balans te krijgen. Dit kan soms zorgen voor vage kwaaltjes, omdat ze hier en daar wat werk moeten laten vallen om de belangrijkste taak: namelijk het ‘overleven’, voorrang te geven. Niet gek wat ons lichaam kan, vind je niet?

Hoe werken hormonen dan?

Oke, maar hoe werken deze zogeheten hormonen dan? Om te kunnen overleven moet ons lichaam zich kunnen aanpassen aan veranderingen in de omgeving, die ons ‘interne’ milieu kunnen verstoren. Je brein of lichaam kan dan ook veranderingen buiten, maar ook binnen in ons opmerken. Dit opmerken gebeurt met onze zintuigen, ons geheugen en met ons interne milieu. Zo kunnen we dingen natuurlijk zien, proeven, ruiken, herinneren, maar zijn er ook organen die een tekort of een teveel aan een voedingsstof of hormoon kunnen registreren. Neem bijvoorbeeld onze alvleesklier, die kan op zichzelf als ‘zintuig’ fungeren en signaleren of er teveel of te weinig suiker in ons bloed zit en anticipeert hier dan op. Hoe fantastisch is dat?

Waaruit bestaan hormonen?

Het overgrote deel van onze hormonen wordt gemaakt uit vet (cholesterol) en wordt gemaakt in hormoonklieren. Om van de hormoonklier naar de plek van werken te verplaatsen, moeten ze vervoerd worden door het bloed. Vet kan echter niet oplossen in vloeistof dus worden ze vervoerd met behulp van eiwittransporters. Dit zijn eiwitten waar ze zich aan binden om zich te verplaatsen. Je kunt ze vergelijken met bootjes. De hormonen gaan in het bootje zitten, worden door het bloed verplaatst en wanneer ze bij hun bestemming aankomen, springen ze eruit.

Een aantal belangrijke hormonen op een rijtje - en een aantal belangrijke functies ervan -

• Cortisol: Ook wel bekend als het (anti)stress hormoon.
• FSH: Stimuleert de rijping van een eicel en stimuleert aanmaak van oestrogeen
• LH: Stimuleert de eisprong, de aanmaak van een geellichaampje en zo progesteron. Speelt tevens een rol bij de aanmaak van testosteron bij vrouwen.
• Oestrogeen: Stimuleert vrouwelijke ontwikkeling, de vruchtbaarheid, het libido en de ontwikkeling van baarmoederslijmvlies.
• Progesteron: belangrijk voor een goede zwangerschap (en het in stand houden van een zwangerschap de eerste weken).
• Testosteron: Bekend als het mannelijke hormoon, belangrijk voor: spiergroei en libido
• Groeihormoon: Zorgt voor groei en herstel
• HCG: Zwangerschapshormoon, belangrijk voor het in stand houden van de zwangerschap de eerste maanden.
• Insuline: Verlaagt de bloedsuiker
• Melatonine: Ook wel bekend als het slaaphormoon
• Schildklierhormoon: Stimuleert onder andere stofwisseling en groei.

Wat gebeurt er als je hormonen uit balans raken?

In een ideale wereld, zijn je hormonen natuurlijk in balans. Je voelt je dan op en top fit, hebt geen moeite met opstaan, geen slaapproblemen, geen energie dips, geen overgewicht, je menstruatiecyclus is regelmatig, raakt met niet al te veel moeite zwanger, hebt geen hevige PMS-klachten of erge acné, eczeem of andere huidklachten, je hebt een hoofd vol met glanzend, dik haar, je hebt geen opvliegers, bent stressbestendig, hebt geen suiker cravings en ga zo maar door.

Ken jij IEMAND in je omgeving waarbij dit het geval is? Nou... ik in ieder geval niet. Maar dat is niet gek. Onze maatschappij maakt het ons gewoon heel moeilijk om 100% in balans te zijn. Wanneer zou je 100% in balans kunnen zijn? Als je teruggaat naar leven in en met de natuur. Zonder kunstmatig licht, zonder gefabriceerde voeding, zonder onnodige stress en chemische stoffen.

Daarnaast blijft 'balans' een bewegend iets. Ook áls je in de natuur zou leven, horen je hormonen te bewegen en non-stop te werken om je te laten overleven. Dus je hoeft je niet vast te pinnen op een 100% in balans leven. Dat is onmogelijk, zéker in deze maatschappij. Maar de hoeveelheid klachten kunnen je wel een indicatie geven van hoe ver je van een oké-hormoon-balans uit de buurt bent.

Denk aan overduidelijke signalen als:

• Een verstoorde cyclus
• Onvruchtbaarheid
• Overgangsklachten
• Moeite met afvallen
• Burnouts
• Slecht slapen
• Syndromen, ziektes of auto-immuun ontstekingen

Maar er zijn ook minder hevige symptomen die kunnen wijzen op een disbalans in de hormonen, denk aan:

• Craving naar zout of suiker
• Haaruitval en/of dun haar en/of breekbare nagels
• Droge en/of dunne huid
• Huidproblemen als acné, eczeem, rosacea (en meer)
• Energie dips
• Moe opstaan
• PMS en/of tussentijdse bloedingen
• Depressieve of angstige gevoelens,
• Kouwelijkheid
• Laag libido
• Gespannen en/of pijnlijke borsten
• Meer vetopslag op bovenbenen, billen en kuiten
• Slecht geheugen
• Vaak verkouden zijn
• Vocht vasthouden
• En ga zo maar door

Met deze symptomen probeert je lichaam aan te geven dat er iets niet klopt en er iets opgelost moet worden. Je kunt je lichaam dus eigenlijk zien als je eigen dokter, die jou vertelt wanneer iets niet helemaal pluis is en opgelost moet worden

De komende maanden ga ik vaker schrijven voor fitgirlcode; herken je je dus in symptomen van een disbalans? Tips voor een goede hormoonbalans komen zeker ook aan bod.

Mocht je niet kunnen wachten, kun je me altijd om advies vragen, neem bijvoorbeeld een kijkje op mijn instagram @dekrachtigevrouw of @jipisabel.

Over Jip

Jip Isabel is hormoonconsulente en inspirator/blogger. Ze begeleidt dagelijks vrouwen in het herstellen of behouden van hun hormonale balans en schrijft over de menstruatiecyclus, vrouwelijke energie, zelfliefde, gezondheid en hormoonbalans op haar Instagram en website: dekrachtigevrouw.com. Zo heeft ze 2 jaar geleden  ook haar eigen e-book ‘de krachtige cyclus‘ geschreven over de menstruatiecyclus, voeding en je levensstijl.