Elaine kreeg ongeveer een jaar geleden een burn-out. Ze moest stoppen met werken en kwam thuis te zitten. Ze beschrijft haar burn-out als verlammend. “Dan zit je dus opeens thuis, omdat je lichaam niet meer naar je luistert. Het klinkt misschien overdreven, maar mensen met een burn-out kunnen oprecht minder doen dan daarvoor. Je lichaam houdt er gewoon mee op.” Van een goede vriend kreeg Elaine toen het boek “When The Body Says No” van Gabor Maté. Het boek heeft haar geholpen om er weer bovenop te komen, en daarom wil ze graag een aantal dingen die ze geleerd heeft met ons delen.
Belangrijke takeaways uit When The Body Says No
#1. Stress is niet alleen ‘je gestrest voelen’
“Bij het woord ‘stress’ dacht ik vooral aan werkdruk,” zegt Elaine. “Je gestrest voelen gebeurt vaak wanneer we het te druk hebben, of te veel prestatiedrang voelen. Maar eigenlijk is al veel eerder van stress te spreken, vaak nog voor we het zelf echt doorhebben. Dit komt ook omdat veel meer (en andere!) dingen stress veroorzaken dan ik dacht.”
#2. Onderdrukken wie je bent ten gunste van anderen is een veel grotere stressor dan je denkt
“Dit bleek bij mij de grootste boosdoener te zijn. Je gedachten niet uiten, bijvoorbeeld uit beleefdheid of om de confrontatie niet aan te hoeven gaan. Je eigen overwegingen niet serieus nemen, omdat je misschien wel eens de neiging hebt om te emotioneel te handelen. De mening van een ander belangrijker vinden dan die van jezelf. Of zelfs het gemak of de levenservaring van een ander belangrijker vinden dan die van jezelf. We doen het natuurlijk allemaal wel eens. We hebben tenslotte vrienden, familie, relaties en soms is het gewoon beter of makkelijker om dingen voor je te houden. Maar kleine gewoontes leiden voor je het weet tot destructieve patronen. Ik betrapte mezelf er op dat ik al jaren bezig was mezelf op de laatste plaats te zetten en vervolgens gestrest raakte omdat mijn leven niet de resultaten opleverde die ik wilde, terwijl het een eigenlijk logisch overvloeit uit het andere.”
#3. Om je gezondheid serieus te nemen moet je je bewust zijn van de relatie tussen lichamelijke functies, hormonen en emoties
Die patronen die Elaine noemt kunnen zich in veel gevallen fysiek gaan manifesteren. Dit heeft te maken met een ingewikkelde en delicate samenwerking tussen emoties, hormonen en je lichaam. Elaine: “Zoals Dr. Maté het uitlegt zijn deze drie dingen eigenlijk helemaal geen afzonderlijke functies, maar moet je ze meer zien als één groot supersysteem. Je kunt dus niet denken dat als je er aan één kant vergif in gooit, je dat er aan een andere kant niet uit terugkrijgt. En zo kunnen verhoogde – of juist onderdrukte – emoties leiden tot een hormoonspiegel die totaal uit balans raakt, met tot gevolg dat je lichaam andere dingen gaat doen dan je gewend bent.”
#4. Veel echt serieuze ziekten en aandoeningen zijn gerelateerd aan de stress
Hierbij moeten we het woord ‘stress’ dus eigenlijk opnieuw definieren. “In hoofdstuk na hoofdstuk werd ik geconfronteerd met ernstige ziekten waarvan ik altijd gedacht had dat de medische wetenschap niet wist waar ze vandaan kwamen,” legt Elaine uit. “Nu pretendeert Dr. Maté ook niet het definitieve antwoord te kunnen bieden op deze kwesties, maar hij maakt toch wel heel overtuigende punten. Artritis, diabetes, hart- en vaatziekten, multiple sclerose, alzheimer en verschillende soorten kanker komen aan bod. Zeker geen lichte kost.”
#5. Ziekten zijn vaak een fysieke manifestatie van een levenslang gedragspatroon
“Het lichaam, dat supersysteem, gehoorzaamt je eigenlijk veel meer dan je soms denkt. Zonder de schuld bij de patiënt zelf neer te leggen beschrijft Maté hoe bepaalde persoonlijkheden opvallend vaak worden teruggevonden bij dezelfde ziektebeelden. En hoe meer hij uitlegt, hoe meer de ziekte eruit gaat zien als een logisch gevolg van een gedachtepatroon of een levenshouding. Bij tijden voelt dit intimiderend en eng, maar hierin ligt dus ook de oplossing. We hebben als zelfstandig denkende en voelende mensen dus meer macht over onze gezondheid en onze levensloop dan we soms durven denken. Het belangrijkste wat je dus kunt doen voor je gezondheid is luisteren naar jezelf.”
Tot slot
Elaine zegt, hoe gek het ook klinkt, na alle onthullingen uit het boek blij te zijn met haar burn-out. Ze moest stoppen met werken en werd eigenlijk gedwongen om een heel andere houding aan te nemen, in alle aspecten van haar leven.
“Alles moest op de schop en in eerste instantie leek dat een groot verlies. Ik kreeg ook van mijn omgeving te horen hoe erg het was dat ik op zo’n jonge leeftijd al aan een burn-out zat. Maar nu zie ik dat ik er juist geluk mee heb gehad dat het bij mij op jonge leeftijd al finaal fout ging en ik dus op jonge leeftijd flinke veranderingen heb kunnen maken in hoe ik in de wereld sta. Want daar komt het namelijk op neer.”
Elaine geeft toe dat stressvermindering veel meer vergde dan gewoon een dagje minder gaan werken of wat vaker vroeg naar bed.
“Maar als de andere optie is om tot pensioenleeftijd door te hobbelen op een manier die zo destructief is maar die ik wel blijf volhouden omdat ik geen andere manier kén… Dan ben ik blij dat ik op jonge leeftijd werd gedwongen om de aanpassingen te maken die zullen leiden tot een gezonder en constructiever leven.”
Elaine wil het boek aan iedereen aanraden. Mocht je ook interesse hebben in When The Body Says No, het is onder andere hier te bestellen.
